Dit is een verzameling vijvers en stuwmeer in het dal van het Kaffebergsbos en Erensteinerbos, parallel aan de Cranenweyerweg. De Cranenweyer (ook wel gespeld als Cranenweier) wordt gevoed vanuit de Anstelerbeek. Het water gaat na de stuw verder onder de spoorlijn Eygelshoven / Chevremont door, waarna het in de Anselderbeek terecht komt. De Cranenweyer ligt in het gebied dat Groene Long genoemd wordt en dat op haar beurt weer in het gebied Park Gravenrode ligt.
Algemeen
De naamgeving vindt plaats op 30 augustus 1974. Het Kadasterboek Kerkrade van 1771 vermeldt een stuk land, gelegen an der Cranen weyer (cranen verwijst naar de kraanvogels die er fourageerden en weyer staat voor vijver). Als het stuwmeer wordt aangelegd gebruikt men de werknaam Stuwmeer Anselderbeek, maar na voltooiing wordt dat veranderd in Cranenweyer. Het gebied behoort tot het domein van Erenstein. De vijver zelf bevindt zich ter plaatse van het zuidelijk gedeelte van het tegenwoordige stuwmeer.
De belangrijkste functie van het stuwmeer is oorspronkelijk het dienen als bezinkbekken voor het vervuilde water van de Anselderbeek. Voor dit doel wordt ook rioolwaterzuiveringsinstallatie Kaffeberg aangelegd. Deze zuivert niet alleen het water van Kerkrade en Schaesberg, maar maakte ook de Anselderbeek schoner.
De Cranenweyer beslaat een oppervlakte van ongeveer 20 ha.. Het meer is 1200 meter lang en tot 350 meter breed. De diepte varieert van 1 tot 3 meter. Het heeft een regulerende functie (voorkoming van wateroverlast in de voormalige gemeente Eygelshoven en van overbelasting van de Worm) en een recreatieve functie (ligging in recreatiegebied, visvijver met ongeveer 500 visplaatsen en voormalige roeivijver). Het stuwmeer groeit na de aanleg gestaag uit tot het hart van natuurgebied de Groene Long.
In Nederland komen op diverse plaatsen stuwen voor. Meestal worden deze gebruikt om in een gedeelte van een rivier scheepvaart mogelijk te maken. Een stuwmeer ontstaat wanneer de stuw het water tegenhoudt en het voorliggende land onder water stroomt. Daarvan is er in Nederland maar één voorbeeld: De Cranenweyer.
In 1975 zet de Stichting Kerkraadse Sport- en Recreatiehengelaars (SKSR), een samenwerkingsverband tussen hengelsportclubs De Goudwinde, Het Dobbertje en Ons Genoegen, 250 kilo karper en 250 kilo voorn in het stuwmeer uit. Deze proef gaat goed en vooral nadat in 1980 bij Horbach een waterzuiveringsinstallatie aan de Amstelbach in gebruik genomen wordt stijgt het zuurstofpercentage in het water van de Cranenweyer en hierdoor wordt een goede voedingsbodem gecreëerd voor de visstand. Aan het eind van de jaren 1970 / begin jaren 1980 wordt geprobeerd aan het meer een bootverhuur op te zetten, maar dit initiatief is geen lang leven beschoren.
Afbeeldingen
 |  |  |
 |  |  |