Nog steeds heeft de intensieve mijnbouw die tot medio de jaren zeventig van de vorige eeuw heeft plaats gevonden invloed op de Limburgse ondergrond. Dit komt tot uiting in verschuivingen en verzakkingen, maar ook in lichte aardbevingen. Deels hebben deze gevolgen te maken met stijgend mijnwater, deels met de schachten en andere holtes die de steenkoolwinning in de ondergrond heeft achtergelaten, maar ook geologische storingen hebben invloed.
Kerkrade telt (voor zover bekend) zo’n 59 historische mijnschachten die dateren van rond 1800. Dat is dus exclusief de schachten die zijn ontstaan in de bloeiperiode van de mijnbouw na 1902. Vanaf 2017 begint Kerkrade met het opsporen van alle historische schachten, die destijds veelal met de hand zijn afgegraven en zijn bedoeld om kolen voor eigen gebruik te winnen. Hoewel de schachten, die 40 tot 50 meter diep konden zijn, worden bekist is er na het einde van de ontginning doorgaans weinig aandacht voor een degelijke afscherming. Zo nu en dan komt de opsporing dan ook te laat en vindt er een verzakking plaats. Naar verwachting komt het onderzoek in 2021 klaar.
Vanaf februari 1994 wordt mijnwater niet langer opgepompt1)Limburgs Dagblad 24 juni 1994, waardoor het begint te stijgen. Al in juni 1994 wordt actie uitgezet op de hoek Pricksteenweg-Bleijerheiderstraat. Hier bevindt zich de uitgang van de Catharinaschacht van de in 1904 gesloten mijn Neu-Prick. Omdat men vreest dat het stijgende water de vulling van de schacht kan wegspoelen wordt een gebied van 20 meter rondom de schacht afgezet en wordt de schacht opnieuw gevuld.
In juli 2020 ontstaat er een zinkgat in de Franciscanerstraat als de 120 meter diepe mijnschacht Dom37 verzakt. Tijdens een maandenlang durende sanering wordt zo’n 150 ton cement en dämmer geïnjecteerd. Om de schacht volledig te stabiliseren denk men additioneel 850 ton extra vulmateriaal nodig te hebben2)De Limburger 13-1-2021. De verzakking heeft een noodverordening tot gevolg. De straat wordt afgesloten voor verkeer en de portiekflat met de huisnummer 6 t/m 6c is in ieder geval gedurende de werkzaamheden verboden terrein vanwege instortingsgevaar.
Eind juli 2019 ontstaat een zinkgat aan de rand van de tuin van kasteel Erenstein. Hier blijkt een schuin aflopende mijngang van de Domaniale Mijn te vinden waarvan het dak gescheurd en gebroken is. Grondwater heeft er voor gezorgd dat zand is weggespoeld en uiteindelijk heeft de verzakking plaatsgevonden. Voor een bedrag van tussen een hal en een miljoen Euro wordt het gat door Beton- und Monierbau uit Herten geïnjecteerd met cement en voorzien van een betonnen prop3)De Limburger 14 januari 2020.
23 augustus 2006 – Op de hoek Voorterstraat-Domaniale Mijnstraat ontstaat in een groenstrook een 6 meter diep gat met een omtrek van 8 bij 10 meter. Hierbij is de ondergrond vermoedelijk in een oude mijnschacht gezakt.
Het veruit bekendste zinkgat ontstaat op 11 mei 1958 nabij de kruising Tunnelweg – Schaesbergerstraat. Een vuilniswagen en een te hulp geschoten vrachtwagen van de gemeente zakken door het wegdek. Dit zinkgat ontstaat niet door mijnbouwactiviteiten, maar door een lek in de waterleiding dat de ondergrond wegspoelt. Een kraan van de Staatsmijnen haalt beide wagens uit het gat dat een grootte heeft van 15 bij 4 meter en 1,5 meter diep is.
Verder
Reportage van Omroep Landgraaf: https://youtu.be/V3XVSZ0H_ls
Voetnoten
Martin Krewinkel op 26 april 2023