Auteur: Wim Slangen
Op 14 oktober 1943 wordt een Amerikaans vliegtuig neergeschoten boven Eygelshoven. De linker vleugel en de staart komen terecht vlak achter het terrein van Mijnbedrijf Julia. De cockpit komt over de grens terecht in Finkenrath (D). De B17 F met registratienummer 42-3436 / WF-R vertrekt die dag rond 10:15 vanaf Chelveston (UK). Het doel van de missie is om fabrieken in Schweinfurt te bombarderen. Tegen 13:45 wordt het vliegtuig neergeschoten door Duitse gevechtsvliegtuigen. Een daarvan, gaat zelf aan de gevechten ook ten onder en crasht in de Eygelshovenerweg.
Op 13 oktober 2018 wordt door Jos Som en een familielid van een bemanningslid een gedenksteen onthuld op het kerkhof aan de Rimburgerweg.
De toedracht
Toen de bijna 300 Amerikaanse B17 bommenwerpers vanuit Engeland bij onze Zeeuwse eilanden boven het Europese continent kwamen, waren ze allang ‘gezien’ en ‘gehoord’ door de Duitse radarspecialisten. Want boven Engeland was het zeer slecht weer, waardoor het lang duurde voordat de Amerikaanse bommenwerperformaties zich vormden en de Duitsers zodoende tijdig werden gewaarschuwd. Vanwege het slechte weer had de B17 met nummer 42-3436 de juiste plek in de luchtvloot helemaal gemist. Zo kwamen ze in de slechtste plek van een groep terecht: achteraan en onderaan.
Alle groepen en squadrons Luftwaffe-jagers in Frankrijk, België, Nederland en Duitsland stonden intussen klaar om hen aan te vallen. Er wordt gezegd dat er in totaal 1.100 Duitse gevechtsvliegtuigen gereed stonden. Hun voordeel was dat ze overal in West-Europa konden landen om nieuwe brandstof en munitie op te halen. En de lucht was glashelder boven het continent.
De eerste die op de Amerikaanse bommenwerperformaties af vlogen waren de Duitse jachtvliegtuigen met onder hun vleugels de nieuwe zgn. ‘Nebelgranaten’. Een uitvinding van Dipl.-Ing. Rudolf Nebel. Deze “Werfer-Granaten 21” werden afgevuurd van buiten het bereik van de machinegeweren in de B17 bommenwerper-formaties. De eerste Amerikaanse verliezen werden zo gerealiseerd met deze nieuwe luchtdoelraketten zonder enig risico. De Focke-Wulf 190’s en de Messerschmitt 109’s konden daarna de overgebleven of kreupel geschoten B17’s aanvallen en neerschieten met hun ingebouwde kanonnen en machinegeweren. En rond de grote Duitse steden – zoals Aken – kwam daarna ook de FLAK (luchtdoelartillerie) in actie om de overblijvende Amerikaanse B17’s uit de weg te ruimen.
De Duitse jachtpiloten werden bevochten vanuit de Amerikaanse P-47 jachtvliegtuigen en de machinegeweer-schutters in de B17’s. Maar door de trage opbouw van de luchtvloot door het slechte weer boven Engeland en de (te) vroege start van deze Amerikaanse jagers waren deze P-47 Thunderbolts genoodzaakt eerder terug te keren naar hun vliegvelden in Engeland. Via België en uiteindelijk Nederlands-Limburg gingen ze huiswaarts. Vanaf de Belgisch-Nederlandse grens waren de B17-bommenwerpers op zichzelf aangewezen. Alleen groepen die compact samen vlogen, konden elkaar met hun machinegeweren beschermen. Daarom werd zo’n groep een ‘vliegend fort’ genoemd.
In de buurt van of boven Eygelshoven waren 3 Duitse jagers samen op jacht om de al kreupel geschoten B17 met nummer 42-3436 neer te halen. Deze B17 ging ten onder nadat motor nr. 2 werd geraakt door Nebelgranaten en/of granaten vanuit Duitse vliegtuigkanonnen, waardoor de linkervleugel in brand vloog en vervolgens afscheurde. Motor nr. 2 is de motor direct naast de piloot; hij zit links in de cockpit. Hierdoor ging de B17 steeds sneller om zijn as draaien en brak deze in twee stukken. De staarteenheid en de afgebrande vleugel smakten neer achter de mijn de Julia in Eygelshoven (NL). Het voorste deel met daarin de bommen ontplofte toen het bij Duitse Finkenrath de grond raakte. Deze granaten waren afkomstig van de boordkanonnen van de Focke Wulf 190A van de Duits-Oostenrijkse sergeant-majoor Anton-Rudolf Piffer (1918-1944). Hij maakte deel uit van het 2e Staffel van Jagdgeschwader 1 en het was zijn 10e overwinning.
Op 14 oktober 1943 gingen 639 bemanningsleden van Amerikaanse bommenwerpers verloren. Dood, vermist, gevangengenomen of geïnterneerd in Zwitserland. De B17 42-3436 was een van de 291 B17’s die opstegen. Ze vlogen vanaf het 8e US Air Force Station 105 in Chelveston, Engeland. Van deze 305th Bomber Group bereikten slechts 3 van de 18 B17’s (3 squadrons van elk 6 B17’s) Schweinfurt en slechts 2 keerden terug naar Engeland. Eén maakte een noodlanding in Rheinach-Aesch, Zwitserland.
Het 364th Bomber Squadron van McDarby en Breeden met zes B17’s werd volledig neergeschoten. De zes B17’s van het 364th werden binnen 13 minuten neergeschoten voordat ze de Rijn bereikten. De B17 met nummer 42 -29952 met piloot Murdock ging als eerste neer bij Limmel om 13.40 uur en om 13.45 uur de B17 van McDarby met nummer 42-3436 in Eygelshoven (NL) resp. Finkenrath (D).
Wat gebeurde met de bemanning
Arthur Linrud, Hosea Crawford, Dominic Lepore en Benjamin Roberts landen met hun parachute dicht bij de staart, worden opgepakt en belanden via Maastricht, Amsterdam, Frankfurt, Krems in Braunau am Inn waar zij op 3 mei 1945 bevrijd worden. Dennis McDarby gaat naar Zagan (Polen) en daarna naar Moosburg in Beieren waar hij op 29 april 1945 bevrijd wordt. Navigator William Martin en boordschutter Harvey Manley worden buiten het toestel dood aangetroffen en worden begraven in Merkstein. Boordschutters Leonard Henlin en Robert Wells overlijden ook ter plekke en worden begraven te Maastricht. Wells wordt in 1948 herbegraven in Amerika. Luitenant Donald Breeden is nooit aangetroffen en wordt daarom een jaar en een dag later doodverklaard. Het vermoeden bestaat dat hij begraven is in de graven van Manley en/of Martin die beiden in Margraten zijn begraven.
De bemanning
- Donald Paul Breeden (9 april 1921, Worley Idaho-15 oktober 1944, 1 jaar en 1 dag nadat hij vermist is.
- William James Martin (16 Augustus 1920 in Denver Colorado – 14 oktober 1943, Eygelshoven begraven in Margraten graf: B/15/19)
- Harvey Arlie Manley (29 september 1920 Blackwell – Kay County – Oklahoma – 14 oktober 1943, Eygelshoven begraven in Margraten graf: F/20/17), Bombardier
- Leonard Roy Henlin (13 april 1911 Warwick-RI – 14 oktober 1943, Eygelshoven begraven in Margraten graf: B/21/26), schutter
- Robert G Wells (16 januari 1923 Webster County Kentucky – 14 oktober 1943, Eygelshoven), schutter
- Dennis James McDarby (30 maart 1923 – 22 mei 2006 Morristown), piloot
- Arthur Ervin Linrud (23 november 1920 – 1 september 2012 in Minot, North Dakota), Engineer
- Hosea Faine Crawford (9 september 1922 Shellburn, Indiana – 1990), Radio
- Benjamin F. Roberts (21 juli 1923 – 0000), schutter
- Dominic Charles Lepore (25 maart 1921 Elizabeth, New Yersey – 3 mei 1995), schutter, hij brengt de oorlog door in Stalag 17B
