Historie
HEILIG HART School in Haanrade.
Omdat Haanrade geen lagere school had, moesten de kinderen als gevolg van de invoering van de leerplichtwet in 1901, te voet naar openbare gemengde school in Chèvremont die was opgericht omstreeks 1900. In 1910 werd daarbij in Chèvremont de Sint Theresiaschool gebouwd, een bijzondere lagere school voor meisjes. Haanrade telde toentertijd ongeveer 600 inwoners.
In de Zuid-Limburger van augustus 1917 werd er door een anonieme inzender gepleit voor een eigen lagere school in Haanrade. Deze briefschrijver vond een lagere school nog belangrijker dan een eigen kerk, welke Haanrade toen ook nog niet had, niet om het minst door de slechte toegankelijkheid van Chèvremont vanuit Haanrade. De schrijver heeft het hier over de Haanraderberg, naderhand de Haanraderweg.
Citaat:
“Eene kerk op Haanrade zou zeker voor de meeste menschen heel wat waard zijn. Maar mij dunkt toch indien er voor Haanrade iets gedaan zou worden, dat het toch veel noodiger was eene school. Die is werkelijk dringend noodig. De kinderen moeten dan de weg twee maal per dag maken. Voor de kerk kunnen wij naar Eygelshoven gaan. Dan hebben wij een goeden weg, niet veel berg en droog loopen. /…../ Maar voor de kinderen is er geen mouw aan te passen. Met nat weer is er geen doorkomen aan. Men kan gerust zeggen, de helft van den winter is het slecht weer. En dan zit er niets anders op dan thuis blijven. En wie is daar de dupe van? Natuurlijk de kinderen. Wat leeren zulke kinderen als zij gedurig thuis moeten blijven. Dan zul je misschien zeggen: kan die weg dan niet gemaakt worden. Neen, daar is niet veel aan te doen. Wij hebben al zoo dikwijls onder elkaar dien weg wat opgeknapt. Maar het is slechts voor een paar dagen. Het is nu eenmaal een vreeselijke berg. Haanrade ligt helemaal in de diepte. En als er dan een flinke regenbui komt stort alles naar beneden. Dan is er geen weg meer te zien en is het een stroomende beek. Is het water dan eenmaal weg, dan is de eene geul naast de andere. Men zakt als men niet valt tot over de enkels in den modder. Wie ooit in de leem gebaggerd heeft, weet wat dat zeggen wil. Neen, als ik soms de kleinen zie tobben op hun schoolweg, dan denk ik dikwijls: wat zijt gij te beklagen.”
Einde Citaat.
In april 1918 besloot het kerkbestuur van Sint PIetersrade tot aankoop van een stuk grond aan de Meuserstraat waarop een kerk en een schoolgebouw moesten verrijzen. Willem van Ormelingen, pastoor van de parochie Sint Pietersrade waartoe Haanrade behoorde, gaf de aanzet tot de bouw van een lagere school in Haanrade. Op 13 december 1919 vroeg het kerkbestuur, welke toen overigens tevens het schoolbestuur vormde, bij de gemeente vergunning om een school te bouwen. Op 19 december werd deze verleend. De bouw van de school was begroot op 75.000 gulden. De architect was C. Franssen uit Roermond, de bouw werd gerealiseerd door aannemer G.J. Ruiters.
In oktober 1920 was de school klaar. De RK Jongens en Meisjes Heilig Hartschool was een bijzondere lagere school. Dit gemengde karakter was overigens tegen heersende katholieke zeden en gewoonten in! De Commissie van Toezicht op het Lager Onderwijs was het hier dan ook niet mee eens.
Zoals gemeld had Haanrade geen eigen kerk, maar op de bovenverdieping van de nieuwe school was een kapel gepland. Er waren dan ook twee toegangstrappen gerealiseerd, een voor de school en een voor de kapel. Op 31 oktober werd door deken Joseph Franck met assistentie van pastoor Willem van Ormelingen en oud-pastoor Hubert van der Heijden van St. Pietersrade, de Heilig Hartschool en kapel feestelijk ingewijd.
Het eerste hoofd der school was Willem Paes, samen met meester Crijns en juffrouw Ernst in 1920 benoemd. Willem Paes was voordien onderwijzer geweest aan de openbare lagere scholen in de Kloosterbosstraat (1909-1910) en de lagere school in het centrum van Kerkrade (1910-1920). Juffrouw Ernst was voorheen onderwijzeres op de Sint Urselaschool.
In de loop van de jaren na de oorlog nam de bevolkingsgroei van Haanrade toe, maar raakte de onderhoudstoestand van het gebouw zodanig verslechterd, dat alleen een ingrijpende verbouwing blijven lesgeven mogelijk zou maken. In 1965 werd besloten om het gebouw voor 170.000 gulden te renoveren.
De mijnsluitingen veroorzaakte een ware uittocht van veel jonge gezinnen. Desondanks werd er besloten tot de bouw van een nieuwe school. Deze werd gerealiseerd aan het Vincent van Goghplein en in gebruik genomen op 21 april 1977 door een feestelijke stoet van de leerlingen van de Meuserstraat naar het Vincent van Goghplein. Dit schoolgebouw werd, evenals later de andere nieuwe scholen in Kerkrade, ontworpen door de Kerkraadse architect Ir. J.H.M. Duijsens uit Terwinselen. Het werd een geïntegreerde kleuter- en lagere school, de zgn. Basisschool en bestond uit 8 lokalen, waarvan 2 voor het kleuteronderwijs. De basisschool had als eerste Kerkraadse lagere school een eigen gymnastiekzaal.
Het schoolgebouw aan de Meuserstraat werd later verbouwd tot “Het Huis Van Haanrade”, later Buurthuis Hagenrode.
Het aantal leerlingen schommelde jarenlang net boven het absolute minimum, waardoor de school in haar voortbestaan werd bedreigd. Bovendien werd het streven naar efficiënter en goedkoper onderwijs door de overheid gestimuleerd door de opheffingsnorm te verhogen, waardoor de basisschool de school verder in de problemen kwam. Zij haalde de norm niet meer en de prognoses gaven aan dat dit ook in de komende jaren niet stond te gebeuren. Een leslokaal in Haanrade stond al structureel leeg, terwijl men in Chèvremont al jaren ruimtegebrek had. Hierdoor werd het schoolbestuur van Haanrade gedwongen tot een fusie met het schoolbestuur van Chèvremont. Alleen zo kon worden voorkomen dat de school in Haanrade werd gesloten. Op 1 augustus 1995 is de fusie officieel een feit. Deze fusie zorgt ervoor dat de leegstand van leslokalen tot een minimum wordt beperkt. Afhankelijk van de grootte van de klassen en de ontwikkeling van het leerlingental moeten sommige groepen kinderen ( waarbij het eerst naar de hoogste groepen wordt gekeken) voor een of twee jaar in andere wijk dan hun woonwijk naar school. Opnieuw moeten kinderen van Haanrade, zoals in het begin van 20ste eeuw, naar Chèvremont voor hun onderwijs. De geschiedenis herhaald zich, zij het dat de weg nu een stuk beter begaanbaar is.
Bron: “Haanrade, uit de geschiedenis van een grensdorp.”
En uitgave ter gelegenheid van het 100-jarig bestaan van Harmonie Sint Gregorius Haanrade
R.K. Basisschool Haanrade
De geïntegreerde kleuter-basisschool aan het Vincent van Goghplein te Haanrade die in april 1977 in gebruik werd genomen, wordt in september uitgebreid met een verplaatsbaar lokaal. In de oude school waren in totaal zes lokalen waarvan 4 gebruikt voor het basisonderwijs en twee kleuterlokalen. Men viert op 26 en 27 juni 1987 haar 10 jarig bestaan. Men doet dat in de vorm van een sport- en spellendag die gehouden wordt in de sporthal Rolduc. De Grundschule Bardenberg (D) doet hier eveneens aan mee. Op 27 juni wordt in zaal Miets Boss een musical opgevoerd door oud-leerlingen. In 1995 fuseert de school fuseert met de Basisschool Chevremont.